Phản ứng xảy ra trong dung dịch các chất điện li là phản ứng giữa các ion.
Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li chỉ xảy ra khi các ion kết hợp được với nhau tạo thành ít nhất 1 trong số các chất sau:
- Chất kết tủa.
- Chất điện li yếu.
- Chất khí.
Cách viết phương trình thu gọn[]
- Viết phương trình và cân bằng
- Viết phương trình ion đầy đủ bằng cách chất nào là chất điện li mạnh thì phân li ra ion.
Điều kiện tồn tại dung dịch[]
Dung dịch các chất điên li chỉ tồn tại được nếu thoả mãn đồng thời cả 2 điều kiện:
- Có sự trung hoà về điện (tổng số mol điện tích âm = tổng số mol điện tích dương).
Số mol(điện tích) = số mol(ion).điện tích(ion)
- Các ion trong dung dịch không có phản ứng với nhau.
Các ion trong dung dịch thường kết hợp với nhau theo hướng: tạo kết tủa, tạo chất khí, tạo chất điện lli yếu (các ion có tính khử có thể phản ứng với các ion có tính oxi hoá theo kiểu phản ứng oxi hoá - khử).
Phản ứng axit - bazơ[]
Phản ứng axit - bazơ là phản ứng trong đó có sự nhường và nhận proton (H+).
Phản ứng axit - bazơ xảy ra theo chiều: Axit mạnh + Bazơ mạnh → Axit yếu hơn + Bazơ yếu hơn.
Chú ý: Các trường hợp ngoại lệ[]
- Tạo thành kết tủa khó tan phản ứng vẫn xảy ra được dù axit hoặc bazơ tạo thành mạnh hơn ban đầu.
- CuSO4 + H2S → CuS + H2SO4 (CuS rất khó tan)
- Pb(NO3)2 + H2S → PbS + 2HNO3 (PbS rất khó tan)
- Axit khó bay hơi đẩy được axit dễ bay hơi (cả 2 axit đều mạnh):
- H2SO4 (đậm đặc) + NaCl (rắn) → NaHSO4 + HCl (< 2500C)
Thứ tự phản ứng axit - bazơ (quy luật cạnh tranh)[]
Khi cho dung dịch chứa 1 axit vào dung dịch chứa nhiều bazơ[]
- Nguyên tắc: Các bazơ sẽ phản ứng theo thứ tự: axit + bazơ mạnh trước sau đó đến lượt axit + bazơ yếu (nếu axit nhiều thì có thể coi các bazơ phản ứng đồng thời).
Khi cho dung dịch chứa 1 bazơ vào dung dịch có chứa nhiều axit[]
- Nguyên tắc: Các axit sẽ phản ứng theo thứ tự từ mạnh đến yếu. Nếu bazơ nhiều thì coi các phản ứng xảy ra đồng thời.